Od redakcji strony: 7 V 1981 w godzinach popołudniowych dwaj pijani mężczyźni obrzucili kamieniami posterunek kolejowy MO w Otwocku. Zostali zatrzymani i pobici. Brutalność interwencji spowodowała, że przed posterunkiem zebrał się agresywnie zachowujący się tłum, żądający uwolnienia zatrzymanych i grożący podpaleniem posterunku i linczem milicjantów.

Zanim sąd przystąpi do przesłuchiwania świadka zadaje sakramentalne pytanie: czy świadek jest obcy dla stron.
Żeby nie było wątpliwości: nie jestem obcy. Od końca 1977 roku byłem współpracownikiem Biura Interwencyjnego KSS "KOR". Jestem współautorem tzw. Białej Księgi wydanej przez KOR,a będącej opisem łamania prawa przez milicję, jestem autorem wielu tekstów na ten temat, opublikowanych w nieistniejącym już dziś "Biuletynie Informacyjnym" .

Uważam za swój obowiązek poinformować o tym wszystkim czytelników "Tygodnika Solidarność", ponieważ mimo dobrej woli i głębokiego pragnienia, by zachować obiektywizm, mam zapewne do milicji stosunek emocjonalny.

W Otwocku znalazłem się przypadkiem. Tego wieczora byłem umówiony ze Zbyszkiem. Romaszewskim, dawniej moim kierownikiem w Biurze Interwencyjnym KSS ”KOR", a obecnie pracownikiem Biura Interwencji Regionu Mazowsze. Nie zastałem Zbyszka, a tylko zostawioną przez niego wiadomość, że w Otwocku doszło do pobicia ludzi na stacjo kolejowej i prośbę, abym natychmiast jechał do Otwocka. Nie wiedziałem, o co chodzi ani po co jestem potrzebny,ale Zbyszek takiej prośby nie zostawiłby bez powodu. (…) Staram się selekcjonować informacje, które sypią się na mnie ze wszystkich stron. To już nie są szumy informacyjne, ale informacyjny huragan. Ludzie gdzieś mnie prowadzą, coś po­kazują, coś opowiadają. Wreszcie okazuje się, że to znaczek związkowy, który noszę od - tak dawna, że o nim nie pamiętam, czyni tu ze mnie osobę oficjalną. (…)
Jestem z Regionu Mazowsze - krzyczę ze schodków. Na miej­scu są przedstawiciele Komisji Interwencyjnej. Sprowadzimy ich tutaj, otworzymy komisyjnie /Boże, co słowo,, ale wtedy nie pojmuję jego nieprzystawalności do sytuacji/, winni zostaną po­ciągnięci do odpowiedzialności. /
Z tłumu padają ciągle okrzyki domagające się zastosowania kodeksu Hammurabiego, ząb za ząb, oko za oko. I to nie jest żadna przenośnia, bo jeden z poszkodowanych mą właśnie, zgodnie z opinią tłumu, wybite oko. Moje darcie gardła przynosi jednak jakiś skutek. Apele o praworządność, deklaracje, aby stare spra­wy załatwiać po nowemu, wyłuskują z tłumu paru młodych ludzi, którzy wraz ze mną zastawiają drzwi. Pojawia się wysoka postać Zbyszka, który uspokaja ludzi, mówi im o praworządności, ale praworządność dla tego tłumu jest jedna - ukarać winnych, ukarać milicjantów, którzy biją LUDZI. Zbyszek nie wie, gdzie są świadkowie, owszem, byli, są zapisane personalia, ale nie wiadomo, gdzie tych ludzi szukać.
I właściwie dopiero teraz dostrzegam drugi, oblężony przez tłum budyneczek, z racji jego mizernej architektury nie przychodzi mi do głowy, że to może być komisariat milicji. Tam też jacyś ludzie tarasują drzwi przed tłumem; dostrzegam, że i wokół tego budynku gromadzą się ludzie. Z nadzieją, że może tu czegoś się dowiem, ale bardziej po prostu niesiony falą, a może przez przejście, które samo robi się przed moim znaczkiem, wpły­wam do środka. I dopiero wtedy orientuję się, gdzie jestem, wi­dzę mundury milicyjne, widzę milicjantów w cywilu, których przez ostatnie lata nieomylnie nauczyłem się rozpoznawać. Opanowuje mnie uczucie ulgi. Nareszcie jest jakaś władza, ktoś, kto tym wszystkim dowodzi.
Pytam o świadków, nerwowo tłumaczę, do czego mi potrzebni.
I dzieje się coś dziwnego: ani milicjanci, ani cywile nie wyka­zują najmniejszej ochoty, aby mnie indagować, nie żądają, abym się legitymował czy uzasadniał to, że jestem, pytam, próbuję coś robić. (…)
Mówię (...), że trzeba wytłumaczyć prokuratorowi i komendantowi milicji, że tym zgromadzonym tłumnie ludziom trzeba coś dać, że nie rozejdą się za darmo. Okazuje się, że prokurator nie ma żadnej koncepcji rozwiązania konfliktu, komendant podobnie, ich głów­nym zajęciem i wielką zasługą jest powstrzymywanie płk Rusinowicza z Komendy Stołecznej, który przybył na czele oddziałów ZOMO do Otwocka, stacjonuje w Komendzie Miejskiej.
I nie wiem, czy to skazą KOR-owskiego życiorysu, ale wcale nie boję się tego tłumu, w którym nawet najbardziej pijani i rozżarci rozstępują się przed znaczkiem Solidarności; nie boję się nawet ludzi o ewidentnie bandyckich gębach i tatuażach - siedziałem z podobnymi do nich w niejednej celi. Boję się naprawdę płk Rusinowicza. I ciągle nie wiem, czy uda się ocalić zestrachanego, trzęsącego się na posterunku rudego kaprala. (…) Rozmawiam z prokuratorem. Jest pat. Wreszcie wpadamy na pomysł, żeby sprowadzić księdza. Chłopcy z miejscowej Solidarności jadą na plebanię. Po raz któryś nakręcam numer Mazowsza - nikt nie podnosi. I nagle coś mi się przypomina: 39-39-64 numer, pod który przez ostatnie lata dzwoniło si.ę zawsze,kiedy coś się działo, bez względu na porę dnia czy nocy, numer Jacka Kuronia.
Rozmawiam z Grażyną Kuroniową. Jacka nie ma w Warszawie, będzie jutro. - Gaju, nie mam notesu, nie mogę się nigdzie dodzwonić , spróbuj mi pomóc złapać Zbyszka Bujaka albo Adasia - nerwowo opowiadam, co się dzieje, skąd dzwonię. A co to za wrzask? - pyta Gajka. Odejmuję słuchawkę od ucha kieruję ją w stronę okna - "Co nam obca przemoc wzięła, szablą odbierzemy" - razem słuchamy Mazurka. Podaję numer telefonu posterunku, ona jeszcze rzuca "Trzymajcie się" i czekamy. (…) Śpiewy, wyzwiska, śpiewy, grube żarty i naigrawania się z coraz bardziej znękanych milicjantów. Coraz bardziej ludowo. Jest wreszcie ksiądz, ale widząc go tracę i tę nadzieję - jest blady, przestraszony, nijaki. To nie jest typ kaznodziei, który potrafi porwać tłum - ludzie go nawet słuchają, ale nie ma im nic do zaoferowania, powtarza w kółko kilką zdań o potrzebie spokoju, nie daje ślę namówić do wygłoszenia kazania. Z tłumu padają żądania, aby milicjanci udali się do spowiedzi i to przed ołtarzem, ksiądz w kółko tłumaczy, że nie wolno nawracać siłą, wreszcie rozpoczyna modlitwę. (…) Telefony, telefony, telefony. Biorę prokuratora na bok - jego zwierzchnicy uważają, że zatrzymani znajdują się w takim stanie, iż nie można ich wypuścić, bo to zaostrzy sytuację.
Nawet rozumiem prokuratora. Widywałem w rozmaitych celach ludzi, pobitych przez milicjantów. Dobrego wrażenia nie robili, to fakt. Ale benzyna śmierdzi, a bierny opór musi doprowadzić do pożaru. (…) Z tłumu pada ultimatum: punkt trzecia podpalamy. Piętnaś­cie minut. Dzwonię na komendę miejską, dzwonimy tam wszyscy - milicjanci, ormowcy, Solidarność i otwocka.. A tam rokowania. Jak Polak z Rusinowiczem . Odliczanie minut jak na kosmodromie.
Sztab nie chce wypuścić Gugały, ponieważ narazi to na szwank autorytet milicji. Może ten autorytet ważniejszy od rudej głowy kaprala? Dla mnie nie, ale ja nie jestem obiektywny. Słychać gulgot rozlewanej benzyny. Jest trzecia. Tłum wycofuje się na zewnątrz, ludzie zbierają płaszcze, kurtki? siwy kapitan, szef posterunku zdejmuje ze ściany olejną martwą naturę 1 prosi kogoś, żeby spróbował ją wynieść. Sam to malowałem i było by mi żal - tłumaczy się.
Dwie po trzeciej. Benzyna śmierdzi potwornie. Dzwonię ostatni raz - jeśli w tej chwili nie wyjedziecie, mówię do jakiegoś milicjanta po drugiej stronie, przyjedziecie na gaszenie. Odkładam słuchawkę i natychmiast dzwoni telefon: - Wyjeżdżamy.
Wyjeżdżają, wyjeżdżają, wyjeżdżają. Część tłumu odbiega od okien w kierunku drogi, ale zostaje dość ludzi, żeby nas pilnować. Po chwili wprowadzają Gugałę. Jest pobity w widoczny sposób.
Tłum domaga się, żeby powiedział, kto go pobił, Gugała nie wie czy nie pamięta, a może wie, że nie powinien tego mówić? Napięcie ogromne, ale chwilowo nie ma niebezpieczeństwa podpalenia. Odwożą Gugałę do domu. (...)

Doszło jednakże na tym tle do wielu zasadniczych sporów. Warto przypomnieć, że zdecydowanym przeciwnikiem prowadzenia tych rozmów był podówczas Adam Michnik, który nawet posunął się do określenia swych przeciwników mianem „pawianów”.

Solidaryzowałem się excusez le mot- z Michnikiem, a dziś solidaryzuję się z mymi ówczesnymi poglądami - wtedy moja krytyczna ocena osób, które dały się do owych czerwono-czarnych kombinacji wciągnąć, skłoniła Ewę Milewicz, zajmującą odmienne stanowisko, do wykrzyczenia pod moim adresem dramatycznego pytania: „A co byś zrobił, gdyby wyciągnął cię z łóżka w środku nocy telefon od księdza Piaseckiego?!” Odpowiedziałem bez namysłu: „Całym swoim życiem zapracowałem sobie na to, żeby żaden ksiądz Piasecki do mnie z takimi sprawami nie dzwonił”.

Przytaczam tę rozmowę, aby uprzedzić pytanie, które dziś mógłby mi zadać Adam Michnik, gdybyśmy się przypadkiem spotkali: „Co zrobiłbyś 13 grudnia na miejscu gen. Jaruzelskiego?”
I mogłyby przecież jeszcze nastąpić szczegóły: z jednej strony Honecker, z drugiej Husak, z trzeciej Breżniew, to say nothing of the Siwak.

Otóż nie widzę powodu, żeby na takie pytanie odpowiadać. Jakkolwiek bowiem nie było tak, że marszałek Kulikow skamlał u moich drzwi: „Panie Janeczku, błagam pana, niech Pan wprowadzi stan wojenny”, a ja go zrzuciłem ze schodów i wtedy poszedł do Jaruzelskiego, to przecież mam przynajmniej tę zasługę, że mnie ów Kulikow swoich nieprzystojnych propozycji nie czynił. I nie widzę najmniejszego powodu, aby ta skromna zasługa miała mi być odjęta czy kwestionowana.

2 maja w Kuźnicy Białostockiej doszło do incydentu, w wyniku którego jeden człowiek został pobity i nadal przybywa w szpitalu, a cały skład osobowy miejscowego posterunku MO (4 funkcjonariuszy) odsunięty został od pełnienia dotychczasowych obowiązków. 3 funkcjonariusze zostali zawieszeni w czynnościach służbowych, nie mają prawa nosić munduru i pobierają połowę zasadniczego uposażenia, czwarty zaś, ich komendant, został przeniesiony gdzie indziej. Prokuratura prowadzi postępowanie karne, a komenda wojewódzka MO równolegle postępowanie dyscyplinarne w celu wyjaśnienia wszystkich okoliczności zajścia i wyciągnięcia konsekwencji wobec winnych.
Wygląda, jakby wszystko było w porządku: pobity otrzymał pomoc lekarską, bijący są na najlepszej drodze do otrzymania zgodnych z prawem wyroków. Musi się od czasu do czasu we współczesnym społeczeństwie zdarzać tego rodzaju awantura i po to istnieją odpowiednie instytucje, aby się takimi sprawami zajmować.

Incydent w Kuźnicy Białostockiej nie był sam przez się szczególnie poważny, rozwiązany został dość szybko i w sumie tak, jak być rozwiązany powinien, jeśli więc warto się nim dzisiaj zajmować, to dla pokazania dróg, które do tego happy-endu prowadziły, dróg, dla których określenie "pokrętne" jest eufemizmem.

Zanim powołane do tego instytucje wzięły się serio do wyjaśniania całej sprawy musiało dojść do ogłoszenia gotowości strajkowej w regionie, przyjazdu delegata KKP i nocnych rokowań MKZ-u z przedstawicielami Komendy Wojewódzkiej MO, przy czym pułkowników rokowało trzech, a niższych szarż po prostu nie liczyłem.

Jak do tego absurdu doszło? Jeżeli - jak chce pierwotną wersja milicyjna - nietrzeźwy obywatel Kowalewski zaczepił i zaczął lżyć publicznie st. sierżanta Wiśniewskiego, to dlaczego st. sierżant Wiśniewski, mając do pomocy sierżanta sztabowego Borodzicza i plut. Jałoszewskiego nie umiał tego incydentu rozwiązać? Jeżeli sierżanci, na dodatek starsi i sztabowi, a więc funkcjonariusze awansowani na najwyższe stopnie podoficerskie, mając do pomocy plutonowego, nie umieją poradzić sobie z jednym nietrzeźwym, rozrabiającym inwalidą, to trzeba postawić brutalne pytanie: na czym polegają ich kwalifikacje zawodowe? Co umieją? Za co biorą pieniądze? Kto i na jakiej podstawie awansował ich na wysokie stopnie podoficerskie? Kto ich szkolił i czego uczył? I w moim przekonaniu są to pytania ze społecznego punktu widzenia ważniejsze, niż pytania zmierzające do ustalenia dokładnego przebiegu zajścia, co jest po prostu oczywistym obowiązkiem powołanych do tego organów.
I musimy również postawić pytanie o to, dlaczego tłum mieszkańców pogranicznego miasteczka wyległ na ulicę i solidaryzował się raczej z Kowalewskim niż ze stróżami porządku. Miejscowy organ, "Gazeta Współczesna” zbeształa obywateli Kuźnicy Białostockiej, że wyszli na ulicę zamiast oglądać w TV mecz Polska-NRD. Oto na ulicy ktoś wzywa pomocy, gdy w telewizji pokazują mecz, Postawmy pytanie: co należy sądzić o instytucji, która w takiej sytuacji poleca nie oddalać się od telewizora?

St. sierżant Wiśniewski potraktował Kowalewskiego pałka służbową i służbowym gazem i osiągnął efekt połowiczny: Kowalewskiemu „odjęło nogi”, leżał przed posterunkiem, czołgał się wokół niego, rzucał w budynek kawałkami pokruszonego betonu i krzyczał. Ten krzyk to były i wyzwiska w stosunku do funkcjonariuszy i apele do gromadzącego się tłumu, aby nie pozwolił milicjantom wciągnąć Kowalewskiego do wnętrza posterunku, i wreszcie prośby o wezwanie lekarza. Właśnie wtedy zgodnie z harmonogramem służby powinna była nastąpić zmiana dyżurnego i st. sierżanta Wiśniewskiego zluzować miał sierżant sztabowy Borodzicz.

Sierżant sztabowy Borodzicz nie spóźnił się do pracy. Objął służbę używając przeciw leżącemu Kowalewskiemu miotacza gazu. Kowalewski nie chciał zamilknąć. Nie wiadomo, w jakim stopniu obrażenia odniesione przez Kowalewskiego związane były w brutalnością milicjantów, w jakim zaś wynikały z wątłego zdrowia ( Kowalewski doznał przez paru miesiącami urazu głowy przy budowie Huty Katowice, dłuższy czas przebywał w szpitalu i o tym wszystkim wiedział znający go osobiście sierżant Wiśniewski). W każdym razie pogotowie wezwane zostało przez kogoś z otaczającego posterunek tłumu. I tu trzeba zadać pytanie kolejne: jakie okoliczności byłyby w stanie skłonić st. sierżanta Wiśniewskiego i sierżanta sztabowego Borodzicza do wezwania pogotowia?

Przybyły z Sokółki lekarz pogotowia, dr Branicki, poinformowany został przez funkcjonariuszy, że Kowalewski upił się i rozrabia. Nie zbadawszy lezącego dr. Branicki odjechał. Pytań nie sformułuję.

Nie potrafię powiedzieć, w którym momencie włączył się do akcji plutonowy Jałoszewski, nie mający zresztą tego dnia służby. Wiadomo, że wraz z Wiśniewskim jeździł samochodem do rodziny Kowalewskiego próbując ją bezskutecznie namówić do zabrania poturbowanego, że również bezskutecznie próbował związać Kowalewskiego sznurkiem, i że wreszcie, sfrustrowany nieskutecznością swoich działań zostawił leżącego pod posterunkiem Kowalewskiego i poszedł sobie. Pojawił się i nieobecny na początku zajścia, przebywający wówczas poza Kuźnicą komendant posterunku starszy sierżant sztabowy Gawrysiuk.

Właśnie Kowalewski po raz kolejny krzyczał, żeby sprowadzić lekarza, kiedy z tłumu wychynął komendant w cywilu i odezwał się w te słowa: „jestem lekarze, ja cie wyleczę.” Interpretacja tego oświadczenia zajęła wiele godzin podczas rokowań pomiędzy białostockim MKZ-tem a Komendą Wojewódzką MO, ponieważ zdania stron były zupełnie rozbieżne. Pułkownicy z KW MO Rogalewski, Kustra i Kruszniewski wyrażali nieugięte przekonanie, że komendant Gawrysiuk swoją deklaracją wyszedł naprzeciw żądaniom poszkodowanego Kowalewskiego, że usiłował go udobruchać i uspokoić. Na zapytanie, czy milicjant przedstawiający się jako lekarz narusza jakieś przepisy, pułkownicy z pełnym przekonaniem odpowiadali przecząco. Na sformułowane przez delegata KPP Eligiusza Naszkowskiego czy lekarz przestawiający się jako milicjant byłby ich zdaniem w porządku, pułkownicy nie udzielili odpowiedzi.

Roli komendanta Gawrysiuka w kuźnickim incydencie podczas wspomnianych rokowań 14 maja nie ustalono. Okazało się, że w ciągu 12 dni, jakie od incydentu upłynęły, ani prowadząca śledztwo prokuratura, ani prowadząca dochodzenie milicja komendanta Gawrysiuka nie przesłuchały, chociaż zgromadzono w sprawie akta liczące ok. 100 stron. Więcej: sprawujący bezpośredni nadzór nad śledztwem z ramienia KW MO Naczelnik Wydziału Kadr, ppłk Kruszniewski oświadcza, iż nie potrafi scharakteryzować udziału Gawrysiuka w zajściu, ponieważ nie podkreślał w aktach fragmentów tyczących tego zagadnienia. Jeżeli nadzorującego śledztwo pułkownika nie zainteresowało ustalenie przebiegu zajścia, będącego owego śledztwa przedmiotem, trzeba sformułować pytanie następne: do czego tak prowadzone śledztwo miało prowadzić? Jakie ważne informacje mieściły się na 100 stronach akt?
Białostocki pułkownik milicji nie musi być komisarzem Maigret, ale powinien pracować w taki sposób, aby w mieście uważano, że stara się wyświetlić prawdę. Tymczasem ludzie w Białymstoku mają ciągle w pamięci zaginięcie w niewyjaśnionych okolicznościach, jeszcze ubiegłej jesieni, działacza Solidarności p. Zagierskiego, którego poszukiwał latający nad miastem helikopter. Może są to jakieś nowe metody pracy milicji, których zapomniano spopularyzować, dość, że helikopterowe loty nad miastem wiele osób odbierało jako robienie huku zamiast podjęcia działań mniej może malowniczych, ale bardziej skutecznych.

Trwa w Białymstoku śledztwo w sprawie Zbigniewa Simoniuka, podpalonego przez nieznanych sprawców. Nieznani sprawcy podpalili również w ostatnich dniach marca, a więc w okresie bydgoskich napięć, mieszkanie pełnomocnika Simoniuka, mec. Niemotki i ówczesnego przewodniczącego MKZ, Gołębiewskiego. Również nieznani do tej pory sprawcy porwali Simoniuka w połowie kwietnia i znęcali się nad nim: dusili, przypalali papierosami, stosowali oszałamiające środki farmakologiczne etc.

Simoniuk zeznał, że podpalili go ludzie w milicyjnych mundurach, a bezpośrednio przed podpaleniem był przez patrol milicyjny legitymowany, zabrano mu też jakieś publikacje związkowe. Simoniuk podał rysopis jednego z legitymujących: ok 20-letni, gładko wygolony blondyn. Urządzono konfrontację, na której przedstawiono Simoniukowi ok. 30 wąsatych, ciemnowłosych funkcjonariuszy w wieku od 40 lat wzwyż. Pytanie: dlaczego Simoniuk nie rozpoznał legitymującego go milicjanta?

Simoniuk zeznał również, że jeden z tych, którzy go podpalali, był w milicyjnej kurtce a nie w płaszczu. Od dyżurnego komendy dowiedziano się, że tego dnia tylko dwu funkcjonariuszy miało na sobie takie kurtki, Jeden z nich, plutonowy G. został przesłuchany prze prokuratora w obecności pełnomocnika Simoniuka, mec. Niemotki. W relacji mecenasa przesłuchanie miało przebieg następujący:

Prokurator: Plutonowy G. jak byliście ubrany na służbie takiego a takiego dnia?
Plutonowy G.” byłem w płaszczu służbowym.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Mam pytanie do świadka. Jak wyjaśnicie twwierdzenie dyżurnego, że byliście w kurtce?
Plutonowy G.: Nie mogłem być w kurtce, bo kurtka była w pralni.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Mam pytanie: Na jakiej ulicy znajduje się pralnia?
Plutonowy G.: Na Wasilkowskiej.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Plutonowy G., zostańcie tu u prokuratora, ja wrócę za pół godziny.
(po przerwie)
Adwokat: Udałem się do wskazanej pralni i ustaliłem, że od pól roku nie przyjmowano tam żądnej milicyjnej kurtki. Dodatkowo wyjaśniam ,że kurtka nie mogła być tam prana bez kwitu, ponieważ jest to tylko punkt odbioru odzieży od klientów, samo pranie zaś odbywa się gdzie indziej. Personel skarży się, że nawet spodni męża nie jest w stanie uprać bez kwitu. Plutonowy G. , co ma pan w tej sprawie do powiedzenia?
Plutonowy G,: (milczy)
Adwokat: Plutonowy G,. gdzie jest pańska kurtka?
Plutonowy G. : U mnie w domu.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni.
Adwokat: Żądam udania się do mieszkania plutonowego G. i pobrania kurtki jako dowodu w sprawie, celem przeprowadzenia ekspertyzy.
Prokurator: Musze poprosić o zgodę Prokuratora Wojewódzkiego. (Prokurator Wojewódzki po zastanowieniu zgadza się.)
(Pod drzwiami mieszkania plutonowego G.)Plutonowy G. : Nie mam klucza.
Prokurator: Dziękuję, jesteście wolni. Kurtkę przyniesiecie mi przy okazji.
Adwokat: Ja tu zaczekam do skutku.
Prokurator: To i ja zaczekam.
Żona plutonowego G. (Zjawia się z kluczem).

Ekspertyza wykazała, że kurtka nigdy nie była prana. Znaleziono na niej natomiast włos króliczy. Krytycznego dnia Simoniuk miał na sobie króliczą czapkę. Kolejne ekspertyzy wykazały, że włos ma taką strukturę jak włosy z czapki Simoniuka, a zupełnie inną, niż włosy z czapki milicjanta. Wszystko odesłano do super ekspertyzy w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Pytanie: czy ktoś nie powinien zadać białostockim organom porządku kilku pytań?

Przedstawiciele milicji lansują obecnie twierdzenie, że rozpanoszyła się obecnie przestępczość, której MO zwalczać nie może, bo jej społeczeństwo przeszkadza. Praca milicjanta jest ciężka i niewdzięczna, wszystkie pozostałe resorty dostały po sierpniu podwyżki płac, a milicja nie. Brak chętnych do pracy w MO, w samej Warszawie wolnych jest 1000 etatów, w skali kraju braki kadrowe sięgają 17 000. Leją się na szarobłękitne sukno mundurów łzy rozpaczy, łzy bezsilności i troski o los społeczeństwa zostawionego bez obrony.

Powiedzmy, dla otarcie tych łez, że za panowania Edwarda Gierka budżetowe wydatki państwa na resort spraw wewnętrznych wzrosły, wedle danych z Dziennika Ustaw, mniej więcej dziesięciokrotnie. Nie są dostępne źródła, które by mówiły, na co tych pieniędzy użyto. Z danych straży pożarnej, mieszczącej się obok MO i SB w tym resorcie wynika, że w każdym razie nie na doinwestowanie strażaków.
Można natomiast przeprowadzić następującą spekulację myślową: skoro w tylu dziedzinach naszego życia w ostatnim dziesięcioleciu inwestowano pieniądze nie całkiem tak, jak należało, może przydarzyło się to również resortowi spraw wewnętrznych? Mówi się dużo i chętnie o willach, kontach i parkach samochodowych Szczepańskiego^{1 1} i Tyrańskiego². Ale zważywszy, że dzień inwigilacji jednego człowieka kosztuje dziesiątki tysięcy złotych, Kuroń i Michnik przysporzyli skarbowi państwa większych strat niż Szczepański i Tyrański, a w dodatku z tak wydanych pieniędzy nikt nie miał przyjemności.

Niestety, nieznaczną tylko część ze środków budżetowych przeznaczono na nowo wznoszone budynki, które można teraz zgodnie ze społecznymi potrzebami zagospodarowywać. Ze względu na rozmach tych instytucji będzie to czasami trudne – oto pod budowę KW MO w Radomiu przeznaczono działkę o powierzchni 14 ha, to znaczy 150 000 m2. Jeżeli zważyć, że województwo liczy około 700 000 mieszkańców, to mogli się oni wszyscy na terenie komendy pomieścić przy zagęszczeniu 4,6 osoby na m2, a więc takim, jakie panuje na zagęszczonej sali tanecznej.
To wiemy, to możemy sobie wyliczyć. Pozostaje jednak wiele niewiadomych: nie wiemy np. ilu mamy stróżów porządku w ogóle i jak wygląda w procentach ich podział na poszczególne służby: drogową, kryminalną, Służbę Bezpieczeństwa i inne.

Z dziesiątków informacji wiemy natomiast, że SB zajmuje się z wielkim rozpędem kolekcjonowaniem informacji o funkcjonowaniu naszego Związku i poszczególnych działających w nim osobach. Zachodzi pytanie: czy działalność tak nie uszczupla środków, które mogłyby być przeznaczone na walkę z chuliganami, bandytami, spekulantami i meliniarzami?
Meliny, w których nielegalnie sprzedaje się alkohol, są utrapieniem milicji, która nie potrafi sobie z nimi w żaden sposób poradzić. Ciągle nie ma sposobu zdobycia dowodów przeciw tym przestępcom. Pytanie: czy funkcjonariusze wyspecjalizowani w infiltracji obcych sobie środowisk, w podsłuchiwaniu rozmów, w robieniu zdjęć ukrytymi aparatami etc. nie mogliby tu pomóc swoim bezradnym kolegom?

W epoce gierkowskiej powołano nawet w Warszawie specjalną wyższą uczelnię – Akademię Spraw Wewnętrznych. Nie wiemy, czym się zajmują akademicy, czy ich prace i odkrycia są na bieżąco wdrażane? Wbrew ustawie o stopniach naukowych nie podaje się w prasie informacji o obronach prac doktorskich w tej uczelni. Może publiczne dyskusje nad opracowywanymi dysertacjami pomogłyby w takim ukierunkowaniu badań, które umożliwiłoby znalezienie metody nauczenia st. sierżanta Wiśniewskiego z Kuźnicy Białostockiej skutecznego i zgodnego z prawem interweniowania?

Tak się bowiem stało, że imponujący rozwój szarobłękitnej nauki nastąpił w tym samym czasie, co pojawienie się w naszym kraju osławionych „ścieżek zdrowia”, łamania praw obywatelskich, nienotowany rozwój afer i korupcji, meliniarstwa i spekulacji. Pytanie: czy wewnętrzni akademicy nie powinni by uzewnętrznić swoich ustaleń w sprawie tej interesującej zbieżności?

Słyszymy i czytamy kierowane do nas apele o udzielenie organom porządku pomocy w trudnej sytuacji. Chodzi przecież o nasze bezpieczeństwo, o ład i porządek w naszej Ojczyźnie. Takiej pomocy nikt swojej milicji nie odmówi. Swojej: to znaczy działającej wiadomymi i akceptowalnymi metodami, w naszym imieniu i pod nasza kontrolą.

Tekst został odrzucony przez "Tygodnik Solidarność"


Przypisy redakcji
1. Maciej Szczepański, w latach 1972 -1980 przewodniczący Komitetu ds. Radia i Telewizji. W 1981 postawiony przed sądem i po dwuletnim procesie skazany na osiem lat wiezienia za przyjęcie łapówek w wysokości 1,5 mln zł oraz zabór mienia KRT na sumę ok. 3,5 mln zł.
2. Kazimierz Tyrański, w latach 1970-tych prezes centrali handlu zagranicznego Minex, w 1981 stanął przed sądem, w wyniku procesu skazany na 15 lat pozbawienia wolności.

« Fot. Andrzej Friszke, zbiory Ośrodka KARTA